Γιάννης Μέτσης

Γιάννης Μέτσης - Βάκουλης, 1931 - 2010

Χορευτής χορογράφος και δάσκαλος, εισηγητής του νεοκλασικού μπαλέτου στην Ελλάδα.

Γεννήθηκε στον Πειραιά. Οι καλλιτεχνικές του ανησυχίες τον οδήγησαν αρχικά στη μουσική. Μια μέρα είδε τυχαία στο Ελληνικό Ωδείο την πρόβα μιας τάξης χορού, γοητεύτηκε και στράφηκε στο χορό. Άρχισε μαθήματα χορού στο Ελληνικό Ωδείο, µε δασκάλους τον Άγγελο Γριμάνη και τον Λεωνίδα Βάκουλη, ο οποίος αργότερα τον υιοθέτησε. Αποφοίτησε το 1949 και εργάστηκε αμέσως στη Λυρική Σκηνή, όπου σε έναν χρόνο αναδείχτηκε σε πρώτο χορευτή.

Το 1952, διδάσκει στις Σχολές Μπαλέτου Βάκουλη, Ματέυ και Μάνου. Το 1954 έφυγε στο Παρίσι, όπου μελέτησε κοντά σε φημισμένους δασκάλους (Πρεομπραζένσκα, Περρετί, Εγκορόβα). χόρεψε σε δουλειές του Ρολάν Πετί (1954), στα Μπαλέτα του Μαρκησίου ντε Κουέβας (Παρίσι 1955-56), και στη συνέχεια δούλεψε στο Μπαλέτο Ραµπέρ (Λονδίνο 1956-1958) ως πρώτος χορευτής, χορογράφος και καθηγητής. Χόρεψε µε σπουδαίες χορεύτριες όπως η Αλίσια Μάρκοβα, η Βιολέτ Βερντί, η Λισέτ Αλντους, κι ακόμη ήταν ο πρώτος Έλληνας που χόρεψε στη σκηνή του Κόβεντ Γκάρντεν.

Χόρεψε ολόκληρο το κλασικό ρεπερτόριο ("Λίμνη Κύκνων", "Καρυοθραύστης", "Συλφίδες", "Ζιζέλ", "Κοπέλια", κτλ) καθώς και σύγχρονα έργα, με τα διασημότερα ονόματα, στα μεγαλύτερα καλλιτεχνικά κέντρα του κόσμου.

Το 1959 επέστρεψε στη Λυρική, κατόπιν για ένα χρόνο ανέλαβε τη διεύθυνση του Μπαλέτου του Κορκ (Theatre Ballet) στην Ιρλανδία και ξανά στη Λυρική από το 1963.

Το 1961-1962 ξαναφεύγει στο εξωτερικό, στη Νέα Υόρκη, για να διευρύνει τους ορίζοντές του, κοντά στον Μπαλανσίν (New York City Ballet), την Περιοσλάβεκ (American Ballet Theater) και τη Μάρθα Γκράχαμ. Επιστρέφει στην Ελλάδα και στη δουλειά του στη Λυρική, απ’ όπου έφυγε τελικά το 1972, για να αφοσιωθεί στη δική του ομάδα. Ωστόσο συνέχισε να συνεργάζεται πάντα µε το Μπαλέτο της Λυρικής ως χορευτής και έκτακτος χορογράφος, μια συνεργασία που κρατάει ως το τέλος της ζωής τουⁱ.

Το 1969 είχε ήδη ιδρύσει τη δική του "Ιδιωτική Σχολή Γιάννη Μέτση"

Εν τω μεταξύ, το 1965, είχε ιδρύσει μαζί µε τη Λίζα Ζαΐμη (σκηνογράφο-ενδυματολόγο), τον Ανδρέα Ρικάκη (ηθοποιό, σκηνοθέτη και μεταφραστή) και τη Φόνη Σαµαροπούλου (μπαλαρίνα) τη Χορευτική Ομάδα Γιάννη Μέτση, που το 1973 μετονομάστηκε σε Πειραματικό Μπαλέτο Αθηνών. Η ίδρυσή του αποτέλεσε µία από τις σημαντικές στιγμές στην ιστορία του χορού στην Ελλάδαⁱⁱ.

Το 1981 συμμετείχε στην ίδρυση του Μπαλέτου Αθηνώνⁱⁱⁱ.

Από το 1983 ανήκει στο διδακτικό προσωπικό της Κρατικής Σχολής Ορχήσεως.

Ο Μέτσης υπήρξε ένας αφοσιωμένος κι ακούραστος άνθρωπος του χορού. Πήρε μέρος σε πολλά διεθνή Φεστιβάλ^iv. Χόρεψε και χορογράφησε αμέτρητα έργα. Ακόμη και στα 79 του χρόνια δεν αποχωριζόταν εύκολα τις αίθουσες χορού.

Η συμβολή του Γιάννη Μέτση στην εξέλιξη της Τέχνης του Χορού στην Ελλάδα.

Ο Γιάννης Μέτσης, χορευτής με διεθνή καριέρα στον κλασικό χορό, εισήγαγε με το χορογραφικό του έργο το νεοκλασικό μπαλέτο στην Ελλάδα^v.

Το έργο του Γιάννη Μέτση συνέβαλε^vi:

1. Στην παρουσίαση του κλασικού ρεπερτορίου μπαλέτου, καθώς ανέβασε έργα ή αποσπάσματά τους πρώτη φορά στην Ελλάδα, βασιζόμενος στις κλασικές χορογραφίες (π.χ. Πακίτα, Κακοφυλαγμένη κόρη, Κοππέλια κ.ά.)

2. Στη δημιουργία των πρώτων έργων νεοκλασικού μπαλέτου στην ιστορία του ελληνικού έντεχνου χορού σε μουσικές ξένων συνθετών του 20ού αιώνα, αλλά και σύγχρονων Ελλήνων συνθετών (Επεισόδιο, Επεισόδιο Αρ. 2, Ο Ξένος, Χοροί, Nomine Jesu, Αντιγόνη, Η Εκλογή – Κασσιανή και Θεόφιλος και πολλά άλλα)

3. Στην ανάδειξη της μουσικής Ελλήνων συνθετών (Σισιλιάνος, Σκαλκώτας, Θεοδωράκης, Χατζιδάκις, Ξαρχάκος, Πλέσσας, Παπαθανασίου) μέσα από τις χορογραφίες που εμπνεύστηκε ο Μέτσης, αλλά και μέσα από έργα που δημιουργήθηκαν από αναθέσεις του Πειραματικού Μπαλλέτου Αθηνών σε Έλληνες συνθέτες (Δημήτρης Μαραγκόπουλος, Θόδωρος Αντωνίου).

i. Ως 1ος χορευτής της ΕΛΣ εμφανίστηκε στα έργα: "Δον Κιχώτης", "Απόγευμα ενός φαύνου", "Μασκαράτα", "Καρναβάλι", "Καρυοθραύστης", "Στραουσιάνα", "Μουσικές βραδιές", "Τρίκοχο καπέλο", "Μικρά τίποτε", κ.ά. καθώς και σε πολλές όπερες και οπερέτες.

ii. Με τη "Χορευτική Ομάδα Μέτση" έκανε "Κοπέλια", "Κακοφυλαγμένη κόρη", "Πακίτα", "Ραϋμόντα", κ.ά., ενώ για το "Πειραματικό Μπαλέτο Αθηνών" χορογράφησε τη "Μικρή λευκή αχιβάδα" του Χατζιδάκι, τα "Δέκα Σκίτσα για έγχορδα" του Σκαλκώτα, "Δυο Σονάτες και ένα Τρίο" του Θεοδωράκη, το "Κοντσερτίνο" και το "Ντούο" του Αντωνίου, τη "Δίκη των Ατρειδών" και το "Τετραγράμματο" του Μαραγκόπουλου). Γενικά, στα 27 χρόνια λειτουργίας του ως τη διάλυσή του, το 1990, το μπαλέτο αυτό, παρουσίασεζει ένα πολυποίκιλο ρεπερτόριο με πάνω από 90 παραστάσεις σε πολλά μέρη της Ελλάδας αλλά και στο εξωτερικό.

iii. Το 1981 το «Πειραματικό Μπαλέτο Αθηνών» του Μέτση ενώθηκε με το «Κέντρο Κλασικού Μπαλέτου»5 των Λεωνίδα Ντε Πιαν και Ρενέ Κάμμερ. Με αυτή την ένωση δημιουργήθηκε το «Μπαλέτο Αθηνών» . Τα μπαλέτα του Ντε Πιαν και Κάμμερ συνδύαζαν τον χορό με τον λόγο και είχαν μεγάλη απήχηση στο ευρύ κοινό και κυρίως στα παιδία μέσα από την παιδική σκηνή 6 που είχαν ιδρύσει. Από το 1965 ως το 1990, χρονιά που διαλύθηκε το «Π. Μ. Α.» ,συνεργάστηκε με πολλούς Ξένους και Έλληνες χορογράφους που ήθελαν να συμβάλλουν με το έργο τους στην επίτευξη του στόχου του Γιάννη Μέτση και των συνεργατών του, για την ανανέωση του κλασικού και νεοκλασικού χορού.

iv. Για το Φεστιβάλ Αθηνών: "Ιωάννα επί της πυράς", "Οθέλλος", "Ιφιγένεια εν Αυλίδι" και "Ιφιγένεια εν Ταύροις". Επίσης, "Τρίπτυχο" του Σκαλκώτα, "Κασσιανή και Θεόφιλος" του Μαραγκόπουλου, κ.ά.

v. «Το Νεοκλασικό Μπαλέτο στην Ελλάδα γεννήθηκε μόλις το 1966, όταν δηλαδή ο Μέτσης παρουσίασε με την τότε Χορευτική Ομάδα το έργο "Επεισόδιο" σε μουσική Προκόφιεφ Κι από το 1966 μέχρι σήμερα είδαμε μια σειρά μπαλέτων πάνω στη νεοκλασική φόρμα, όλα χορογραφίες του Μέτση», έγραφε το 1979 ο Ανδρέας Ρικάκης κριτικός χορού, σχολιάζοντας την προσφορά του Γιάννη Μέτση.» («Γιάννης Μέτσης, ο δάσκαλος μίας γενιάς χορευτών», Καθημερινή, 15.1.2011)

vi. Μαρίλη Ζάρκου 21/11/2011, άρθρο για την έκθεση στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» «Γιάννης Μέτσης - Πειραματικό Μπαλλέτο Αθηνών» (Νοέμβριος 2011 - Μάιος 2012) για την ανάδειξη του έργου του Γιάννη Μέτση, βασισμένη σε εικαστικό και πληροφοριακό υλικό από έργα του δασκάλου που ανέβηκαν την περίοδο 1965-1985. (http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.fwtografia&id=1152)